شهادت حضرت امام محمدباقر (علیه السلام) به دستِ هشام بن عبدالملك اُمَوي(114 ق)امام پنجم، حضرت امام محمدباقر (علیه السلام) در هفتم ذي الحجه ي سال صد و چهارده هجري قمري به دست هشام بن عبدالملك اموي در مدينه مسموم گرديد و در قبرستان بقيع در كنار امام حسن مجتبي (علیه السلام) و امام سجاد (علیه السلام) به خاك سپرده شد.
آن حضرت به هنگام شهادت، پنجاه وهفت سال داشته و از امامت ايشان، در حدود بيست سال ميگذشت.
در دوران امامت آن حضرت، فرصتهايى براي نهضت فكري به دست آمده بود كه امام باقر (علیه السلام) كمال استفاده را در جهت تربيت شاگرد و استحكام و گسترش تشيع و انقلاب فرهنگي نمود.
امام باقر (علیه السلام) در فرصت كوتاه و مناسبي كه به دست آمده بود، يكسره به تعليم و نشر علوم اسلامي پرداخت و پايه هاي يك مركز بزرگ علمي را كه مملو از دانش پژوهان برجسته بود، پي ريزي كرد.
اين موقعيت حساس، سرفصل بزرگي در تاريخ تمدن اسلامي گشود و رشد اسلام در دوره هاي بعد، تاثير فراواني از آن پذيرفت.
آیا امام محمد باقر(ع) در کربلا حضور داشتند؟
فاطمه دختر امام حسن مجتبی(ع) همسر امام سجاد(ع) بودند.
و در واقعه کربلا امام سجاد(ع) بین ۲۳ تا ۲۵ سال سن داشتند و امام باقر(ع) طفلی ۴ ساله بودند و امام زین العابدین(ع) ان زمان فرزندی به جز امام محمد باقر(ع) نداشتند و تنها همسرشان در ان زمان، همان فاطمه دختر امام حسن(ع) بودند که در کربلا حضور داشتند.
و حضور امام باقر(ع) در کربلاء مورد قبول مورخان است.
زیرا روایات بسیاری وجود دارد که ولادت ان امام را قبل از سال ۶۱ دانسته اند؛ مانند:
(امام باقر (ع) در سال ۵۷ هجری در مدینه متولد شد).
همچنین امام باقر(ع) در پاسخ به سوال فردی که از ان حضرت(ع) پرسید:
ایا شما زمان امام حسین(ع) را درک کرده اید؟
امام فرمودند: بلی.
امام باقر(ع) خود در مورد حضورش در کربلا فرمودند:
(جدم امام حسین(ع) کشته شدند، در حالی که من چهار ساله بودم و کشته شدن او را به یاد می اورم.)
بر اساس این دست از روایات، حضور امام باقر(ع) در کربلا هیچ گونه منع تاریخی نداشته و از ان جایی که سن ان بزرگوار بسیار کم بوده، به طور طبیعی با خانواده خود زندگی می کرده و در سفر همراه انها بوده، و چون سن بسیار کمی داشت؛ از این باب کمتر، کتاب های تاریخی به حضور ان امام(ع) در کربلا پرداختند.
و شواهدی در خصوص فعالیت های امام باقر(ع) در کربلا نداریم.
به عنوان مثال سند تاریخی مبنی بر گفتگو امام محمدباقر(ع) با یکی از اهل بیت(ع) موجود نیست.
و همچنین گفتگو یا خطبه ای در زمان اسارت از ایشان ذکر نشده است و این امری است طبیعی که با وجود حضور افرادی چون امام سجاد(ع)، حضرت زینب(س)، حضرت رباب(س) و دیگر اسرا، نیازی به فعالیت های مختلف امام باقر(ع) ان هم در سن چهار سالگی نبود. همچنین زمانی که معصومی در دوران امامتش به سر می برد، محوریت فعالیت های دینی بر دوش ایشان خواهد بود.
منابع:
۱)بحار الانوار،ج۴۶، ص۲۱۲
۲)الکافی کلینی،ج۴، ص۲۲۳
۳)تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۲۰
