ندارد
جایگاه همسایگی مسجد:
در فرهنگ روایی ما در خصوص حفظ حرمت مسجد و تشویق مردم به حضور دراین مکان معنوی و انس انسان ها با آن مسایل مهم و مباحث معتنابهی را طرح کرده اند که بر مسلمین لازم است آن را رعایت کرده تا از این رهگذر خشنودی پروردگار، پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (علیهم السلام) او را جلب کنند . در این میان افرادی که در همسایگی مسجد سکونت دارند، نسبت به دیگران وظایف سنگین تری را عهده دار خواهند بود و ضروری می نماید نهایت توان خویش را برای عمران کمی و کیفی مسجد به کار گرفته و از هرگونه رفتاری که کم توجهی و بی اعتنایی آنان را نسبت به این خانه عبادت بروز دهد اجتناب و احتراز ورزند . در روایتی از رسول اکرم (ص) نقل شده که افرادی که به مسجد انس و علاقه دارند، جزو هفت نفری هستند که در سایه رحمت پروردگار قرار می گیرند.و نیز از آن وجود گرامی روایت شده که فرموده اند: هرکس همسایه مسجد باشد و بتواند به مسجد برود، ولی سه روز متوالی در این مکان فرائض عبادی (نماز) خویش را به جای نیاورد، لعنت خداوند و فرشتگان بر او باد! در ادامه این حدیث تاکید شده که اگر چنین فردی بیمار شد به عیادتش نروید و اگر از دنیای فانی به سرای باقی کوچ نمود، در مراسم تشییع جنازه او حضور نیابید . عبدالله بن سنان از حضرت امام صادق (ع) نقل کرده که شنیدم آن حضرت می فرمودند گروهی از مردم در زمان رسول اکرم (ص) از رفتن به مسجد برای ادای فریضه نماز بی توجهی نشان داده و در این امر سستی می ورزیدند . حضرت محمد (ص) فرمود: امکان دارد در مورد آنان که از رفتن به مسجد جهت اقامه نماز امتناع می کنند، امر نمایم که هیزمی در مقابل منزلشان قرار داده تا با شعله های سوزان آن خانه هایشان طعمه حریق گردد .
در کتاب فقه الصادق (ع) و نیز «تهذیب » شیخ طوسی از طلحة بن زید نقل شده که ششمین فروغ امامت فرموده اند: امیرمؤمنان (ع) فرمود: همسایه مسجدی که برای ادای نمازهای واجب در مسجد حضور نیابد در حالتی که فراغتی دارد و از سلامتی هم برخوردار است، نمازش کامل نخواهد بود، البته نه آن که نمازش باطل باشد، بلکه آن آثاری را که نماز مقبول درگاه حق باید داشته باشد فاقد است.
امام صادق (ع) فرمودند: در تورات نوشته است: خداوند می فرماید، و خانه های من در روی زمین مساجد هستند خوشا به حال کسی که خودش را در منزل پاکیزه نموده و سپس مرا در خانه ام زیارت کند و بر خداست که از زایر خویش احترام نماید.
همسایه مسجد کیست:
همسایه در دین اسلام از جایگاه خاصی برخوردار است و در میان همه همسایگان، کدام همسایه قدر و منزلت مسجد را دارا است؟ فرامینی که از جانب حق تعالی، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت طاهرین ایشان (علیهم السلام)، مبنی بر ادای حق مسجد وارد شده است، بیانگر اهمیت و جایگاه والای مسجد و مسئولیت خطیر و مهم همسایگان آن است.
آنچه که از برخی از روایات در مورد این¬که چه کسانی همسایه مسجد محسوب می شوند بر می آید، این است که همسایه مسجد را تا چهل خانه ذکر نموده اند. در روایتی از امیر المؤمنین علی (ع) آمده است که: «حریم مسجد چهل ذراع (اندازه هر ذراع از آرنج دست تا سرانگشت وسط دست می باشد) و همسایه های آن چهل خانه از چهار طرف است».
در حدیث دیگری از آن حضرت در باره کسانی که صدای اذان مسجد را می شنوند و به عنوان همسایه مسجد معرفی شده اند، نقل شده است که فرموده است: «همسایه مسجد چنانچه عذر یا بیماری نداشته باشد، نمازش بجز در مسجد مقبول درگاه الهی نخواهد بود. از آن حضرت سؤال شد: همسایه مسجد چه کسانی هستند؟ فرمود: کسی که صدای اذان را بشنود».
در اغلب روستاها و شهرهای کوچک طبق مضامین این روایات تمامی اهالی منطقه با مسجد همسایه حساب می شوند، خصوصا اگر مسجد در مرکز شهر باشد و یا این که شهرها دارای چندین محله بوده و درکانون آن محلات مسجدی باشد، مردمان آن دیار به طور کامل همسایه مسجد محسوب شده و لازم است نماز خود را در مسجد محل اقامه کنند و با این کار مستحبی مؤکد را عملی نمایند .
وظایف همسایه مسجد:
فقها به استناد روایات و سفارش های موکد رسول اکرم (ص) و ائمه شیعه، نماز خواندن در مسجد را برای همسایه اش مستحب مؤکد دانسته و ترک نماز در مسجد توسط همسایه آن را مکروه قلمداد نموده اند .
مرحوم آیة الله سیدمحمدکاظم یزدی در کتاب «عروة الوثقی » می گوید: برای همسایه مسجد مکروه است که بدون عذری; مانند باران، نماز را در غیر آن مسجد اقامه کند . و در رساله های عملیه می خوانیم: «مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت برگزار کنند و در نماز صبح، مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است ».
همسایگان مسجد باید ضمن اهتمام ورزیدن به عمران و آبادانی مسجد در فعالیت های خود انگیزه ای پاک و الهی داشته و تلاش خود را برای احیای خانه توحید خالص کنند و در پی شهرت های فناپذیر و انگیزه های به تحلیل رونده نروند . همسایگان باید در اخلاق، رفتار و برخوردهای اجتماعی نیز حرمت مسجد را مراعات کنند و آن را پایگاه تربیت دینی و پرورش حالات فطری و روحی تلقی بنمایند . کوتاهی در حفظ و استحکام مسجد و تسامح در امور این مکان ارجمند، توسط همسایگان، زمینه های تخریب آن را پدید آورده و خدای ناکرده این افراد مشمول سخنی از قرآن می شوند که می فرماید: «وکیست ستمکارتر از آن که مردم را از ذکر نام خدا در مساجد منع کند و در خرابی آن بکوشد، چنین گروهی نباید در مساجد مسلمین حضور یابند جز آن که بر خود (به خاطر اعمال سوء) خائف باشند، ذلت در دنیا نصیبشان می شود و در آخرت عذابی بسیار سخت دارند».
منبع:
- پایگاه اطلاع رسانی حوزه
- مرکز تخصصی نماز قنوت
